Бұл мұндай жерлер қауіпті нысандарға жатқызылғанына қарамастан, сондықтан әртүрлі елдерде оларға апаттардың алдын алу бөлігінде жоғары талаптар қойылады. Дегенмен, нориялар жарылады.
Негізгі себебі - астық пен басқа да сусымалы материалдарды тасымалдау кезінде пайда болатын жанғыш шаң. Ауамен бірге ол жарылғыш қоспаны құрайды. Бір ұшқын оның жарылыспен тұтануына әкеледі. Норияның дизайн ерекшеліктеріне байланысты бастапқы жарылыс, әдетте, бірнеше қайталама -зардаптары жойқын және адамдар үшін қауіпті жарылыстармен жалғасады.
Зерттеулерге сәйкес, жиналған астықтың әр партиясы шелек элеваторларымен орта есеппен 4-5 рет қозғалады. Сонымен қатар, үшінші көтерілуден кейін құрғақ бидай, арпа, сұлы дәндерінің мөлшері шамамен 2,5 есе артады. Бұл көрсеткішке пропорционалды түрде жанғыш шаңның концентрациясы артады.
Жарылыстың басталу көздері
EN 1127-1-2014 стандарты жанғыш шаң-ауа қоспасымен жанасқанда апатқа әкелуі мүмкін 13 белсенді тұтану көздерін жіктейді.
Норияларда өрттің себебі келесі нәрселер болуы мүмкін:
- норий таспасы үзілген кездегі ұшқындар;
- шелектің үйкелуіне байланысты құбырдың жеке бөліктерін жылыту;
- тасымалданатын материалдағы ыстық бөлшектер;
- металл шелектің шеттерін құбырға тигізуден ұшқындар;
- статикалық электр қуаты;
- элеватор жетегінен ұшқындар;
- мойынтіректердің үйкелісі және т.б.
Нориядағы қауіпті жағдайлардың тізімі өте үлкен. Сонымен қатар, олардағы жарылыс ықтималдығын толығымен жою мүмкін емес — тәуекел сусымалы өнімдерді тасымалдау жүрісімен байланысты. Сол дәнді көтеру және төгу кезінде жанғыш шаң ауаға көтеріліп, қауіпті қоспаны құрайды. Механикалық ұшқынмен немесе статикалық электрмен байланыста болған кезде ол апатқа әкеледі.
Қауіпті нысандарының (Қауіпті өндірістік нысаны) иесіне арналған қауіпсіздік стандарттары
Қауіпті объектілердің жарылысқа төзімділігі бойынша ең төменгі талаптар 99/92/EC Директивасында келтірілген. Осы құжат бойынша нориялар қауіпті өндірістік нысанға жатады, өйткені оларда жарылғыш орта бар — атмосфералық жағдайда ауаның шаң түріндегі тез тұтанатын заттармен қоспасы, онда тұтанғаннан кейін жану бүкіл жанбаған қоспаға таралады.
Қауіпті нысандарды пайдалану кезінде келесі әрекеттерді орындау қажет:
- жарылғыш ортаның пайда болу ықтималдығын ескере отырып, тәуекелдерді бағалау;
- қауіпті аймақтарды жанғыш шаңмен, газдармен жіктеңіз және белгілеу;
- жабдыққа жарылыстан қорғау құрылғыларын орнату.
99/92/EC директивасының жалпы талаптары ұлттық заңнамада айқындалған.
Техникалық шешімдер
Жарылыстан қорғау жүйелері пайдалану жағдайлары мен ыдыста сақталатын шикізаттың ерекшеліктеріне қарай таңдалады. Сондықтан біз алдымен IEC 60079-10-2-2011 бойынша жарылғыш аймақтардың класын және жабдықты қорғау деңгейін анықтау үшін тәуекелдерді талдаймыз.
Ол үшін біз "бақыланатын жарылыс" жағдайында зертханалық сынақтар үшін жанғыш шаңды аламыз. Нәтижесінде өндірістің жарылыс қаупінің параметрлері анықталады:
- минималды жарылыс концентрациясы / LEL
- максималды жарылыс қысымы / Pmax
- жарылыс қысымының максималды өсу жылдамдығы/(dp / dt)max
- жарылыс қаупінің класы / Kst
- минималды жарылыс температурасы / MIT
- ең төменгі өрт температурасы / GT
- минималды жарылыс энергиясы / MIE
- оттегінің шекті концентрациясы / LOC.